Мөн түүнчлэн Скайтрьер Боби хэмээх нохой єєрийнхєє эзэн Токагийн шарил дээр 14 жилийн турш ирдэг байжээ. Тvvнд зориулсан хєшєє Шотландын Эдинбург хотод байдаг аж. Хараагvй хvмvvст хєтєч болж байсан нохойнуудад зориулсан хєшєє Германы Берлин хотод бий. Австралийн Гандагай хотоос зайдуухан газар замын хажууд авдар дээр сууж буй нохойны хєшєє байдаг аж. 19 дvгээр зууны vед алтны эрэлд бєєн бєєнєєрєє явж байсан хvмvvст харуул хамгаалалтын vvргийг гайхалтай сайн гvйцэтгэж байсан нохдын дурсгалд зориулж энэ хєшєєг 1932 онд босгожээ. Нохойд зориулсан хєшєє дэлхийн єнцєг булан бvрт байдаг аж. Тvvнээс хамгийн эртнийх нь гvн Лебелин гэгч єєрийнхєє хайртай нохойг андууран буудаж алсандаа ихэд харамсч, Умард Уэльст 13 дугаар зууны vед энэ хєшєєг босгожээ.
Малчин монголчууд арав орчим мянган жилийн ємнєєс нохойг гэршvvлж, хотоо мануулж, ан гєрєєнд сургаж, ан ав хийхдээ найдвартай туслагч болгож ирсэн ажээ. Монгол банхар том биетэй, номхон дєлгєєн зантай, тєв Азийн хатуу ширvvн уур амьсгалд сайн дасч зохицсон, ноолуур ихтэй, урт сэгсгэр vстэй, урт сvvлтэй, голцуу хар, євчvv цагаан хар, шар халтар зvстэй байдаг. Монгол нохой ихэвчлэн банхар, арслан, хойлог, барс зэрэг нэртэй, єєр нэр ч бий. Малчин монголчуудын амьдралыг нохойгvйгээр тєсєєлєх аргагvй. Малын заналт дайсан чоно ихтэй газар хоточ сайн нохойгvйгээр мал сvргээ маллах аргагvй юм. Хоточ нохой шєнє цурам хийлгvй хотоо манаж, чоно, ирвэс зэрэг араатан амьтан юм уу хулгайч хот руу гэтэж мяраахад соргог мэдэрч хуцаж эзэндээ чимээ єгдєг. Шєнєжин хотоо манаж хоноод єглєє хонь мал бэлчихэд єдєржин дагаж хариулдаг нохой ч байдаг. Кавказ, дундад Азид манай банхартай тєстэй овчарка хэмээх нохой буй. Зєвлєлт холбоот улс хийгээд бусад орнуудад овчаркыг хил зєрчигчийг эрж олох, баривчлах, орон байрны хулгай дээрмийг илрvvлэхэд ихэвчлэн ашиглаж байв. Дэлхийн хоёрдугаар дайны vед цэргийн ангиудын хооронд холбоо бариулах, дайны талбарт шархдагсдыг эрж олох, галын шугамаас чирч гаргах, эм, ороох боох материал хvргэх зэрэг чухал ажилд хэрэглэж байлаа. Єдгєє овчаркны гvйцэтгэх vvрэг єргєжиж хил гааль дээр хориотой бараа, хар тамхи, мансууруулах болон тэсэрч дэлбэрэх аюултай бодис олж илрvvлэхэд ашиглаж байна. Ийм нохдын vнэрлэх эрхтэн гоц сайн хєгжсєн байдаг. Цас, хєрсний гулгалт, байшин барилгын нурангид дарагдсан хvмvvсийг эрж хайх, аврах ажилд симбернар, овчарка зэрэг нохдыг ашиглаж байна. Оросын анчид голцуу Лайка нохойг анд сургаж хэрэглэдэг. Цас, мєс ихтэй хvйтэн нутгууд, тундр, туйлын бvсэд амьдардаг хvмvvс аялал, жуулчлал, ан гєрєє, ахуй амьдралдаа чарганы Лайкуудыг хэрэглэдэг. Чарганы Лайкууд цаг агаарын хvнд нєхцєл, хvйтэнд тэсвэртэй, хєлийн уландаа vстэй, хvч чадал сайтай найдвартай унаа юм. Нохой чаргаар хєлєглєж, хvн хvрээгvй газар нутагт хvрч шинжлэх ухааны vнэ цэнтэй нээлт хийсэн явдал цєєнгvй. Ємнєд, хойд туйлыг нээхэд нохойд хєллєсєн чаргаар хvрсэн ажгуу. Нохойг анагаах ухааны сорилт туршилтад єргєн ашиглаж, шинжлэх ухааны чухал нээлтvvд хийсэн байна. Лайка нохой хvний ороңд сансарт нисч, нэр алдар нь мєнхєжсєн бєлгєє. Анд сургасан нохой анчин эзнээ дагаж хэдэн бээрийн газар туулж баавгай, гахай, шилvvс зэрэг хєвчийн анг мєрєєр нь мєшгин мєрдєж, эзэндээ олж єгч агнуулна. Анч нохой шиг гайхам¬шигтай мєр ч амьтан ховор. Нохой хvний заасан зvйлийг сурахдаа гаргууд. Циркийн янз бvрийн vзvvлбэрvvдийг гарамгай сурч ямар ч алдаа мадаггvй тоглож, vзэгчдийг бахдан бишрvvлдэг гайхамшигтай циркчин нохой олон. Хvн тєрєлхтєн эртнээс эдvгээ хvртэл таван мянга орчим vvлдрийн нохой бий болгож, єсгєн vржvvлж, ахуйн хэрэгцээндээ хэрэглэсээр иржээ. Зуун кг жинтэй, метр єндєр симбернар, Данийн дог зэрэг нvсэр том биетэйгээс эхлээд хэдхэн зуун грамм жинтэй нохой ч бий. Эзэндээ vнэнч гайхамшигтай сайхан чанарыг нь vvрд дурсахын тулд дэлхийн олон оронд нохойнд зориулсан олон хєшєє босгож, гэгээн дурсгалыг нь мєнхжvvлжээ. Ууланд тєєрч, цас, мєсєнд дарагдсан хvмvvсийг аврах ажилд эрт дээр vеэс симбернар нохойг єргєн хэрэглэж иржээ. Симбернар нохой тєєрсєн хvнийг олж цасан дороос ухаж гаргаад том биеэрээ дарж хэвтсээр дулаацуулж, амь оруулсан тохиолдол цєєнгvй. Аврах ажиллагааг найдвартай болгохын тулд симбернар нохойны нуруунд хvнс, шилтэй дарс, дулаан хєнжил бэхэлж явуулдаг байжээ. Симбернарууд хэдэн зууны турш аврах ажиллагаанд зvтгэхдээ мянга, мянган хvний амийг аварч, цаглашгvй гавьяа байгуулжээ. Симбернаруудын дотроос хамгийн алдартай нь Барри юм. Энэ нохой 19 дvгээр зууны эхэн vед амьдарч байсан бєгєєд 40 хvний амь аварчээ. Напельоны арми 1812 онд орост халдан довтолж ялагдаад ухрахдаа Швейцарийн нутгаар дайран єнгєрчээ. Напельоны армийн хэсэг цэрэг Швейцарийн нэг цаст ууланд явж байгаад цасны нурангид єртєж, цасанд дарагдсан байв. Цасанд дарагдсан цэргvvдийг аврахаар Барриг илгээжээ. Барри цасанд дарагдсан цэргvvдийг эрж явтал цасанд дарагдан унтаж байсан нэг цэрэг гэнэт цочин сэрж, аварга том биетэй нохойг харж, айж балмагдахдаа буудчихжээ. Хvнд шархадсан барри буцаж ирсэн ч шархаа даалгvй vхжээ. Аварга том биетэй, гайхамшигтай эрэлч Баррид зориулж 1899 онд хєшєє босгожээ. Барригийн нуруун дээр нэгэн охин сууж хvзvvгээр нь тэвэрсэн байдлаар дvрсэлсэн хєшєєн дээр "Тэр 40 хvн аварч 41 дэх нь алсан юм"гэж бичсэн байдаг ажээ. Балто хэмээх анч Хаски vvлдрийн гайхамшигт нохойд зориулж Нью-Иорк хотод 1925 онд хєшєє босгожээ. Берингийн хоолой орчимд байдаг Ном хотод сахуу євчин гарч эм тариагvйн улмаас хvмvvс vхэж байжээ. Сахуугийн эм авч болох хамгийн ойр хот 1000 км-ийн алсад орших Ненон хот байв. Тэсгим євлийн улиралд энэ замыг зєвхєн нохойд хєллєсєн чаргаар туулж болох байв. Балтогоор ахлуулсан 13 нохой хєллєсєн чаргаар тэсвэр хатуужил, хvч чадал сайтай нэг эр тийш гарчээ. Аляскийн тэсгим хvйтэн, хvнд бэрх замд сайх эр хамаг хvч чадлаа барж, чарган дээрээ унахад Балто Ном хот орох замыг олж чухал эмийг эзэнтэйгээ хамт авчирсан юмсанж. Нью-Йорк хотын тєв хэсэгт байдаг хєшєє бол соотон чихтэй, цагирагласан сvvлтэй, хосгvй ухаантай, асар их тэсвэр хатуужилтай Балто хэмээх нохойд зориулсан хєшєє юм. Уг хєшєєн дээр"Хатан зоригт хєллєгєєний нохдод"хэмээн бичсэн байдаг ажгуу. Японы Сибуа тосгоны иргэн X. Цено нас барсны дараа тvvний Качико хэмээх нохой эзнээ єєд болсноос хойш есєн жилийн турш галт тэрэгний буудал дээр тvvнийг ажлаасаа ирэхийг хvлээн зогсдог байжээ. Эзэндээ гайхалтай vнэнч Качикод зориулан хєшєє босгожээ. Мөн түүнчлэн Скайтрьер Боби хэмээх нохой єєрийнхєє эзэн Токагийн шарил дээр 14 жилийн турш ирдэг байжээ. Тvvнд зориулсан хєшєє Шотландын Эдинбург хотод байдаг аж. Хараагvй хvмvvст хєтєч болж байсан нохойнуудад зориулсан хєшєє Германы Берлин хотод бий. Австралийн Гандагай хотоос зайдуухан газар замын хажууд авдар дээр сууж буй нохойны хєшєє байдаг аж. 19 дvгээр зууны vед алтны эрэлд бєєн бєєнєєрєє явж байсан хvмvvст харуул хамгаалалтын vvргийг гайхалтай сайн гvйцэтгэж байсан нохдын дурсгалд зориулж энэ хєшєєг 1932 онд босгожээ. Нохойд зориулсан хєшєє дэлхийн єнцєг булан бvрт байдаг аж. Тvvнээс хамгийн эртнийх нь гvн Лебелин гэгч єєрийнхєє хайртай нохойг андууран буудаж алсандаа ихэд харамсч, Умард Уэльст 13 дугаар зууны vед энэ хєшєєг босгожээ. Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрийн төв цэг “Нарны зам”, “Ургах наран” хороолол, “Энх тайваны өргөн чөлөө”-ний уулзвар гурван замын сүлжээ цэгт өнгөрсөн, одоо, ирээдүйг бэлэгдэж өндөрлөгийн байршлыг сонгожээ. Төрийн дээд хүмүүний төрөлд багтаж монгол хүний голомтын үнэнч сахиус /манаа/ домогт асар, басар хоёр нохойг урсгал хоёр замын хоточ болгон сонор соргогийг бэлэгдэж байрлуулжээ. Урд зүг рүү харсан банхар нь догшин дүртэй бөгөөд энэ нь урд зүгээс ирэх дайснаас хамгаалж буй мэт
19 Comments
zochin
12/2/2011 11:58:46 am
goyo hiisen baina shuu
Reply
good
12/4/2011 02:09:55 pm
saihan tuuhuud baina shuu nohoigoor baharhah heregtei yum baina
Reply
oogoo
12/7/2011 11:41:00 am
ene hushuu ih saihan setgel gargan hiisen bna.gewch bid mongol hun. tailbardeerni hurtel malchin gj bichsen bna.uunees gadna bid nuudekchin mongol gedgee todorhoi bichwel zohino. ingej bj mongol nohoin une tsene tod tomruun bolno.malchin geh ym bol olon ornii olon undes ugsaatnuud mal mallaj tedendee tohirson ynz ynziin nohod bgaashd.ene barimal bol tsewer towd nohoi sonirhdog humuusiin towd nohoin toloo hiisen hoshoo bna.deerni ene hotoch banhar sitiin hamt olond handaj helhed sitihaa neriig hotch mongol nohoi gj nerelwel yasiinbe.tegeed mongol nohoin zurag tuunii tuhai tailbar sudalbaruud ydaj 70 huwi baih shaardlagataishdee.tanai sitiin ner dotor bgaa materila 2 unendee ye tsaw niitsehgui bnaa.bid uyiin uyd mongol tsus gedeg zuiliigl martaj geej bolohgui.herew ta buhen hytdiin ur sad bish bol.
Reply
ganaa
12/7/2011 08:38:36 pm
muu sain xujaanariig xazag geed urd zugeruu uurlaj bui banxariig buteejee gej saixan bainaa mongol bnaxar mandtugai
Reply
bt
12/9/2011 01:16:03 pm
энэ нохойны сүүл дэндүү бага ... том сүртэй сагсгар хийх ёстой байлаа гэж ...!
Reply
zaanaa
12/14/2011 10:03:53 pm
ganaa ene chinii hujaa geed bdag nohoitoi yaasan adilhan um be bas mandag genee...chi l dahiad ooriigoo t1ee haruullaa patsaan min. Oogoo chi zuv yarij baina gehdee sain tuuhee sudlaad tuvd nohoi geed baigaa garz nohoig tejeegeed uzeerei ene humuus chin bas tejeej uzsen ter hereeree sudalsan humuus baidagiin...
Reply
bayraa
12/14/2011 10:19:24 pm
ene hoshoo saihaan saihan. estoi goe ch hiisen bnalee
Reply
ehooli
12/15/2011 09:20:57 pm
Анх УДАА МОНГОЛД Мастер Клубынхан маань хайртай гэрийн тэжээмэл амьтны чинь зориулалтын хоолыг гадаадын үйлдвэрлэгч оронд очиж судлаад тэр технологийг Монголдоо оруулж ирж байна.Манай хоолны давуу тал нь 75% уураг. 60% мах орсон мөн үнийн хувьд маш хямд байгааг та бүхэн анзаарч байгаа байх.Учир юу вэ? Гэвэл гадаадын оронд мах их үнэтэй байдаг тийм учраас тэд эрдэнэ шиш зэрэг ногоогоор махыг орлуулдаг.Харин манай монголын хувьд мах харьцангуй хямд шүүдээ.Манай Монголын ширүүн хүйтэн эрс тэс энэ цаг агаарын нөхцөлд хамгийн тохиромжтой хоол юм. Энэхүү манай хоолыг идсэн амьтад мөн нохой бусад нохойтой харьцуулхад илүү бие бялдар сайтай сайн нохой гарах төлөвтэй байгаа юм.Нохой, Туулай, Усан гахай, Муур гэх зэрэг таны хайртай амьтаныг баярлуулах сайхан хоол манайд байна.Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжицгээе [Master Dog Club] Мэдээж Чанарын Хувьд
Reply
ganaa ene odoo tegeed chinii mgl noxoi yu.erguu gichii
12/16/2011 12:43:27 pm
ene chin manai tuwd banxar bna.kkk
Reply
ganaa
12/18/2011 05:58:01 pm
xaxa tanai tuvd banhar ymuu chiich ugasaa xujaagiin shees bainaldaa
Reply
ganaa
12/18/2011 06:00:03 pm
za bi tailbarle ug xushuug uugana bol manai xotoch saixan mongol banhariig bilegdej xiisen dursgalt xushuu ym gexde alivaa xushuug jooxon xetruulegtei xiixen tiim sonin zuil bisheldee ene ug xushuug tuvd banhar bish mongol banhard zoriulj buteeseniig xumuus medex biz
Reply
saihan tuvd banhartai hoshoo bna
12/20/2011 11:33:46 pm
cham metiin ganaa metiin umnuud mongol nohoig erliizjuulj shoviilgoj baigaa um shdee...pizdakaa
Reply
saihan tuwd bankhar
1/8/2012 06:46:18 pm
ene ganaa odoo erguu pizda boliochee.erguu erliiz gichii
Reply
Arnoud
2/5/2012 04:40:01 am
Where is this statue?
Reply
Админ:Mglbanhaar
2/6/2012 06:50:39 pm
This statue is located in Ulan-Bator city of Mongolia.
Reply
Banhar
5/28/2012 11:51:52 pm
Mongol boloxor mongol banhar gene biz de tuvd bsan bol tuvd banhar gene biz de pizdaanuudaa.
Reply
zzorgio
5/24/2015 06:45:19 pm
mash saixan noxoinuud bailaa \
Reply
ddddd
3/31/2016 04:22:39 am
hereldhe boliochee
Reply
Leave a Reply. |
Archives
September 2016
Categories |